การจัดเกรดไวน์ที่ใด ๆ ในโลกจะหาที่ยิ่งใหญ่เทียบเท่าของบอร์กโดซ์ ประเทศฝรั่งเศสเป็นไม่มี ในบอร์กโดซ์มีชาโตไวน์เกือบหมื่นชาโต แต่ที่สามารถผงาดขึ้นมามีคำว่า “คลาสเซ” (Classe) ต่อท้ายมีประมาณ 200 กว่าตัวเท่านั้น
ในวงจรการผลิตไวน์บอร์กโดซ์มีบัญชีการจัดเกรดไวน์ที่มีคำว่า Classe นำหน้า 4 บัญชีใหญ่คือ
1.บัญชีแซง-เตมิลยอง (The Classification of Saint – Emilion) ประกาศใช้ครั้งแรกเมื่อปี 1954 แบ่งเป็น Premiers Grand Cru Classe A และ B รองลงไปคือ Grand Cru Classe บัญชีนี้จะมีการจัดอันดับใหม่ทุก ๆ 10 ปีจึงได้รับความเชื่อถือ ครั้งล่าสุดที่ปรับและใช่อยู่ในปัจจุบันคือ 2012
2. บัญชีกราฟ (The Classification of Graves) ไวน์แดงประกาศใช้ในปี 1953 มีครูส์ คลาสเซ 13 ตัว ส่วนไวน์ขาวประกาศในปี 1959 มีครูส์ คลาสเซ 8 ตัว
3.บัญชีโซแตร์น (The Classification of Sauternes) ประกาศในปี 1855 เป็นบัญชีของไวน์หวาน Grand Premiers Cru 1 ตัว ชั้น Premiers Cru 11 ตัว และ Deuxiemes Crus 13 ตัว
4. บัญชีเมด็อก (The Classification of Medoc) เป็นบัญชีที่คุ้นเคยกันมากที่สุด ประกาศเมื่อปี 1855 แบ่งไวน์เป็น 5 ชั้น ๆ 1 มี 4 ตัว (1973 ชาโต มูตอง ร็อธส์ชิลด์ ได้รับการปรับขึ้นมาเป็น 5 ตัว) ชั้น 2 และชั้น 3 มี 14 ตัวเท่ากัน ชั้น 4 มี 10 ตัว และชั้น 5 มี 18 ตัว รวมทั้งสิ้น 61 ชาโต
บัญชีของโซแตร์นและเมด็อกไม่เคยมีการปรับเปลี่ยนเลย นับตั้งแต่ประกาศใช้มา นอกจากในปี 1973 ดังกล่าว ซึ่งก็เหมือนไม่มีการปรับใด ๆ แต่บัญชีของเมด็อกได้รับการจับตามองและถูกวิจารณ์มากที่สุด เพราะไวน์เมด็อกทรงอิทธิพลมากที่สุดในโลกนั่นเอง
จุดอ่อนที่ถูกโจมตีมาโดยตลอดของบัญชีเมด็อก 1855 มีหลายอย่าง เช่น ไวน์บางเขตไม่ได้รับการนำมาร่วมบัญชีด้วย ทั้งที่ทำไวน์ได้ยอดเยี่ยม ขณะที่นาน ๆ เข้าไวน์บางตัวอยู่ชั้นเหนือกว่า แต่คุณภาพด้อยกว่าตัวที่อยู่ชั้นต่ำ ๆ กว่า ที่สำคัญก็คือผลประโยชน์ เพราะต้องไม่ลืมว่าบัญชีนี้เกิดขึ้นได้เพราะกลุ่มพ่อค้าไวน์ในบอร์กโดซ์ ไม่มีใครรับได้ถ้าไวน์ของตัวเองจะถูกปรับตกชั้น เพราะหมายถึงเงินทองมหาศาล ไวน์บางตัวจึงเหมือนเสือนอนกิน
ปัจจุบันรสชาติไวน์ The Classification of Medoc หลาย ๆ ตัว ไม่คุ้มค่ากับราคา บางชาโตเปลี่ยนนโยบายการผลิตเพื่อสู้กับไวน์โลกใหม่ ตอบสนองตลาดใหม่ ๆ ขณะที่บางชาโตขายหุ้นให้กับเศรษฐีต่างชาติทั่วโลก ทำให้ต้องผลิตไวน์เอาใจผู้ถือหุ้นรายใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นหุ้นใหญ่ บางชาโตขายกิจการให้กับชาวต่างชาติ โดยเฉพาะเศรษฐีจีนไปซื้อชาโตเล็ก ๆ ในบอร์กโดซ์หลายราย รวมทั้งนางเอกหนังเรื่องมู่หลาน ขณะที่คนไทยก็ไปซื้อกับเขาด้วย
นิตยสาร “ไวน์ อินเตอร์เนชั่นแนล” (Wine International) แห่งนิวยอร์ค ได้ลองจัดอันดับไวน์บอร์กโดซ์เสียใหม่ โดยเอาทุกบัญชีดังกล่าวข้างต้นมายำรวมเป็นหนึ่งเดียว และเอาปอเมอรอล (Pomerol) ที่เคยถูกเมินมาตลอดเข้ามาจัดอันดับด้วย ทำให้ชื่อของชาโต เปตรุส (Chateau Petrus) ได้ผงาดในชั้นหัวแถว พร้อมเลอ แปง (Le Pin) ที่คนไทยมักจะเรียกว่า ลี พิน บัญชีใหม่นี้เรียกว่า “Classification of Bordeaux 2005” ผ่านมาเกือบ 10 ปีแล้ว เชื่อว่าหลาย ๆ ท่านคงได้ชิมไวน์จากการจัดอันดับใหม่นี้ ลองดูว่าตรงกับใจของท่านหรือไม่
Classification of Bordeaux 2005 แบ่งไวน์ชั้น 1 (First Growths) เป็น 9 ตัว จากเดิมที่มี “5 เสือ” ก็กลายเป็น “9 เสือ” มีไวน์จาก Pomerol กับ Saint – Emilion ติดมาเขตละ 3 ตัว สงสัยว่าคนจัดจะชอบไวน์ฝั่งขวา (Right Bank)
ขณะที่ “5 เสือ” เดิม หล่นไปอยู่ชั้น 2 ถึง 2 ตัวคือชาโต โอต์-บริออง (Ch.Haut-Brion) และชาโต มูตอง ร็อธส์ชิลด์ (Ch.Mouton Rothschild) ที่เซอร์ไพร์ซที่สุดคือชาโต ลา มองดอตต์ (Chateau La Mondotte) จาก St.-Emilion ก้าวขึ้นมาอยู่ชั้น 1 ชาโตตัวนี้ตอนที่จัดนั้นคนไทยแทบจะไม่รู้จัก ปัจจุบันกลายเป็นดาวรุ่งพุ่งแรง
จริง ๆ แล้ว Ch.La Mondotte ตัวนี้ไม่ธรรมดา ตระกูล Neipperg ซื้อมาในเวลาไล่เลี่ยกับการซื้อ Ch. Canon-La-Gaffeliere และ Clos de l’Oratoire มีพื้นที่เพียง 11 เอเคอร์ (1 เอเคอร์ = 2.5 ไร่) ทำไวน์ด้วยแมร์โลต์ (Merlot) 80 % และกาแบร์เนต์ ฟรอง (Cabernet Franc) 20 % วินเทจ 1996 นั้นรสชาติเป็นรอง Le Pin ไม่มาก และได้ 98 คะแนนจากโรเบิร์ต ปากเกอร์ ขณะที่วินเทจอื่น ๆ คะแนนเกาะกลุ่มอยู่ประมาณ 94 – 96 ตลอด
รายชื่อไวน์ทั้ง 5 ชั้นมีดังนี้ (ชื่อไวน์,เขตผลิต ในวงเล็บคือเกรดหรือชั้นไวน์เดิม) สำหรับ Saint- Emilion ขณะที่จัดนั้นยังใช้บัญชี Saint- Emilion Classification of 1996 ปัจจุบันใช้บัญชี 2012
ชั้น 1 (First Growths) ประกอบด้วย 9 ตัวดังนี้
Le Pin,Pomerol
Ch.Petrus,Pomerol
Ch.Ausone,St.-Emilion (1er GCCA)
Ch.Cheval Blanc,St.-Emilion (1er GCCA)
Ch.La Mondotte,St.-Emilion
Ch.Lafleur,Pomerol
Ch.La Tour,Pauillac (1er GCC)
Ch.Margaux,Margaux (1er GCC)
Ch.Lafite Rothschild,Pauillac (1er GCC)
ชั้น 2 (Second Growths) ประกอบด้วย 9 ตัวดังนี้
Ch.Haut-Brion,Pessac-Leognan (1er GCC)
Ch.Mouton Rothschild,Pauillac (1er GCC*)
Ch.Valandraud,St.-Emilion
Ch.Le Dome,St.-Emilion
Ch.Magrez-Frombrauge,St.-Emilion
Ch.Angelus,St.-Emilion (1er GCCB..ปัจจุบันขึ้นไปอยู่กลุ่ม A ตามบัญชี 2012)
Ch.L’Eglise-Clinet,Pomerol
Ch.Leoville – Las Cases,St.-Julien (2eme GCC)
Ch.Clos l’Eglise,Pomerol
ชั้น 3 (Third Growths) ประกอบด้วย 13 ตัวดังนี้
La Mission Haut-Brion,Pressac-Leognon (CC)
Ch.Trotanoy,Pomerol
Ch.Le Tertre-Roteboeuf,St.-Emilion
Ch.La Gomerie,St.-Emilion
Ch.L’Evangile,Pomerol
Ch.Pavie,St.-Emilion (1er GCCB..ปัจจุบันขึ้นไปอยู่กลุ่ม A ตามบัญชี 2012)
Ch.Croix de Labrie,St.-Emilion
Ch.Peby – Faugeres,St.-Emilion
Ch.Le Plus de la Fleur de Bouard,Lalande de Pomerol
Ch.Marojallia,Margaux
Ch.Gracia,St.-Emilion
Ch.Pavie-Decasse,St.-Emilion
Ch.Palmer,Margaux (3eme GCC)
ชั้น 4 (Fourth Growths) ประกอบด้วย12 ตัวดังนี้
Ch.Pensees de Lafleur,Pomerol
Ch.La Fleur Petrus,Pomerol
Ch.Pichon-Longuevill Comtesse de Lalande,Pauillac(2eme GCC)
Vieux Chateau Certan,Pomerol
Ch.Clos Dubreuil,St.-Emilion
Ch.Cos d’Estournel,St.-Estephe (2eme GCC)
Ch.Ducru – Beaucaillou,St.- Julien (2eme GCC)
Ch.Le Moulin,Pomerol
Ch.La Conseillante,Pomerol
Ch.La Fleur de Gay,Pomerol
Ch.Montrose,St.- Estephe (2eme GCC)
Ch.Clinet,Pomerol
ชั้น 5 (Fifth Growths) ประกอบด้วย 16 ตัวดังนี้
Ch.Figeac,St.- Emilion
Ch.Le Petit Mouton,Pauillac
Ch.Laforge,St.- Emilion
Ch.Pape – Clement,Pessac – Leognan (CC)
Ch.Chapelle d’Ausone,St.- Emilion
Ch.LaCroix Saint – Georges,Pomerol
Ch.Petit Chaval,St.- Emilion
Ch.Lynch – Bages,Pauillac
Ch.Les Forts de Latour,Pauillac
Ch.Canon La Gaffeliere,St. – Emilion (GCC)
Ch.Certan de May,Pomerol
Ch.Leoville – Barton,St.-Julien (2eme GCC)
Ch.Pichon – Longueville –Baron,Pauillac (2eme GCC)
Ch.Bon Pasteur,Pomerol
Ch.Rol Valtin,St.-Emilion
Ch.Latour a Pomerol,Pomerol
อย่างที่กล่าวในตอนแรกว่า บัญชีใหม่นี้ถูกจัดโดยนิตยสาร Wine International ในปี 2005 ลองดูว่าท่านเห็นด้วยกับกับการจัดนี้หรือไม่ แล้วลองจัดใหม่ของท่านเอง.
หมายเหตุ : ตัวย่อหลังชื่อไวน์
1.Saint- Emilion Classification of 1996
1er GCCA = Premier Grand Cru Classe Group A
1er GCCB = Premier Grand Cru Classe Group B
GCC = Grand Cru Classe
2.Graves Classification of 1959
CC = Cru Classe
3.Bordeaux Classification 1855
1er GCC = Premier Grand Cru Classe
2eme GCC = Deuxieme Grand Cru Classe
