“We look to Scotland for all our ideas of civilization”
ความตอนหนึ่งที่ “วอลแตร์” (Voltaire) ปราชญ์,นักเขียน และนักประวัติศาสตร์ในยุคเรืองปัญญาของฝรั่งเศส กล่าวถึงประเทศสกอตแลนด์
สกอตแลนด์ (Scotland) ประเทศที่เล็กก็ด้วยแค่จำนวนประชากรและขนาดพื้นที่ หากแต่เป็นชาติที่ยิ่งใหญ่จนน่าอัศจรรย์ หากวัดในด้านผลงานที่ผลิตสู่ชาวโลกและยังสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน
ผลงานปรัชญาและแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ของชาวสกอตช์ในยุค Enlightenment ซึ่งนำโดยนักปรัชญาชั้นนำอย่าง เดวิด ฮูม (David Hume) และ อดัม สมิธ (Adam Smith) นั้นปลุกยุโรปให้ตื่นจากความหลับใหล
มีหลายสิ่งหลายอย่างที่ทำให้โลกรวมทั้งประเทศไทย รู้จักสกอตแลนด์ แน่นอนอย่างแรก “สกอตช์ วิสกี้” (Scotch whisky) เครื่องดื่มที่ไม่ใช่แอลกอฮอล์ธรรมดา แต่หมายถึงชีวิต จิตใจ จิตวิญญาณ และวัฒนธรรมการดื่มกิน ของชาวสกอตช์
แม้จะกำเนิดในไอร์แลนด์ประเทศเพื่อนบ้าน แต่สกอตแลนด์ ก็ได้นำศาสตร์และศิลป์การทำวิสกี้ มาพัฒนาสร้างสรรค์จนเป็นวิสกี้ที่โด่งดังและรู้จักกันทั่วโลก ภาษาเกลิคซึ่งเป็นภาษาโบราณของสกอตแลนด์เรียกวิสกี้ว่า Usquebaugh แปลว่า Water of Life หรือ “น้ำแห่งชีวิต”
ในบาร์ที่ไหนก็ตามทั่วโลกถ้าลูกค้าสั่ง “วิสกี้” จะไม่สั่งว่า “วิสกี้” แต่บอกว่า ”สกอต” เท่านั้น เป็นที่รู้กันดีว่าจะเป็นอื่นใดไม่ได้นอกจาก “สกอตช์ วิสกี้”
“คิลต์” (Kilt) เป็นอีกอย่างหนึ่งที่ผู้คนทั่วโลกรู้จักและจดจำประเทศสกอตแลนด์ พร้อมคำถามผู้ชายอะไรทำไมนุ่งกระโปรง ?
“คิลต์” ทำจากผ้าลวดลายเส้นตรงที่ผสานกันไปลายผ้าตารางหมากรุกเรียกว่า “ตาร์ตัน” (Tartan)” สมัยก่อนในบ้านเราเรียกว่าผ้าลาย ๆ ตารางหมากฮอส แทบทุกอย่างว่า “ผ้าลายสกอตช์”
การใช้ลาย “ตาร์ตัน” มีหลากหลายวิธี และมีความหมายมากมาย ที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังสีเหล่านั้น
นอกเหนือจากการเป็นตัวแทนของตระกูล ภูมิภาคและกลุ่มต่าง ๆ ยังแสดงให้เห็นถึง การไว้อาลัย การออกล่า ความเป็นผู้หญิง ลำดับชั้น ฯลฯ
“คิลต์” ไม่ใช่กระโปรงธรรมดา แต่ทำเพื่อประโยชน์ใช้สอยอย่างแท้จริง ยุคแรกๆ คลุมไปถึงส่วนบนของลำตัวด้วยเป็นการเอาผ้าผืนใหญ่มาพันห่อร่างกายหลายชั้นก่อนปล่อยชายคลุมไหล่และผ้าผืนเดียวใช้เป็นทั้งผ้าห่มถุงนอน ผ้าคลุม และแทนกางเกง ของชายชาวสกอตช์ ซึ่งอยู่ที่ราบสูงในไฮแลนด์ (Highland) ของสกอตแลนด์นั่นเอง
คนส่วนใหญ่จะเห็นการแต่งกายด้วย “คิลต์” ในงานพิธีสำคัญหรือขบวนพาเหรดต่าง ๆ จริง ๆ แล้วในชีวิตประจำวันเขาก็ยังใช้กันอยู่ ผมไปสกอตแลนด์ 3-4 ครั้งก็ยังเห็นผู้คนสวมใส่คิลต์เดินตามถนน ในร้านอาหาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบาร์ต่าง ๆ มีผู้ชายสวมใส่คิลต์หลากหลายสีดิ่มกินกันสนุกสนาน ผมยังเคยใส่ไปบาร์กับพวกเขา แรก ๆ ก็เขิน แต่เมื่อเจอคนที่สวมใส่เยอะก็สบาย ๆ
ที่สำคัญสกอตแลนด์ ยังให้ความสำคัญกับขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมอันเป็นรากของพวกเขาอย่างเหนียวแน่น ด้วยการผสมผสาน “สกอตช์ วิสกี้” และ “คิลต์” อย่างลงตัว ในการเปิดตัวสก็อตช์ วิสกี้ใด ๆ ก็ตามทั่วโลก จะต้องมี “สกอตช์ วิสกี้-คิลต์” อยู่ในงานเสมอ บางครั้งจะมีปี่สกอตช์ด้วย
ไม่มีใครสามารถเอา “วิสกี้และคิลต์” ออกไปจากวิถีชีวิตของชาวสกอตช์ได้ !!
ในสก็อตแลนด์นั้นมีการตั้งกลุ่มอุตสาหกรรม สกอต วิสกี้ เมื่อปี 1988 ด้วยการเล็งเห็นถึงการเป็นสินค้าพื้นเมืองประเภทเครื่องดื่ม ที่มีวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์อันยาวนาน ตั้งแต่ราว ๆ ปี 1494 และเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำชื่อเสียงและทำเงินให้กับประเทศมาโดยตลอด
กลุ่มดังกล่าวได้มีการตั้ง “ผู้รักษาวัฒนธรรมสินค้าของประเทศสกอตแลนด์” (Keepers of The Quaich) ขึ้นเป็นรางวัลและเกียรติเพื่อมอบให้กับผู้ที่ทำคุณประโยชน์ให้กับอุตสาหกรรมสกอตช์ วิสกี้ ซึ่งในปี 2022 นี้เป็นครั้งที่ 63 มีผู้ที่ได้รับการคัดเลือกเพียง 43 คนจากทั่วโลก
ในเมืองไทยมีผู้ได้รับการคัดเลือกเพียงคนเดียวคือคุณจักรกฤต เบเนเดทตี้ กรรมการผู้จัดการ บริษัท อิตาเลเซีย เทรดดิ้ง (ประเทศไทย) จำกัด ซึ่งเป็นทายาทรุ่นที่ 3 และดำเนินธุรกิจนี้มาถึง 60 ปี
แต่ละปีจะจำกัดจำนวนผู้ที่ได้รับคัดเลือกให้เป็นคีปเปอร์ (Keeper) ต้องผ่านการพิจารณาจากคณะกรรมการอย่างเคร่งครัด ต้องมีคุณสมบัติหลายอย่าง เช่น จะต้องมีหลักฐานความสัมพันธ์ทางการค้าในอุตสาหกรรมสก็อตช์ วิสกี้ อย่างน้อย 7 ปี ฯลฯ
ในพิธีการมอบตำแหน่งที่ปราสาทแบลร์ (Blair Castle) เมืองเพิร์ทไชร์ (Perthshire) ประเทศสกอตแลนด์นั้น คีปเปอร์จะได้รับถ้วยจอกโบราณเป็นสัญลักษณ์ของประเพณีโบราณ ซึ่งหมายถึงสัมพันธภาพกับมิตรภาพ และความไว้วางใจ ที่สำคัญต้องตัวด้วยชุดผ้าทาร์ทันของคีปเปอร์ ซึ่งทอจากขนสัตว์บริสุทธิ์ มี 3 สีในผืนเดียวกัน แต่ละสีมีความหมายคือ สีฟ้าหมายถึงน้ำอันบริสุทธิ์ สีทองสื่อถึงข้าวบาร์เลย์ และสีน้ำตาลสำหรับ”พีท” ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงฟอสซิลประเภทหนึ่งใช้ในการอบและรมมอลท์ให้แห้ง
จักรกฤตกล่าวว่า “ผมรู้สึกเป็นเกียรติที่ได้รับการคัดเลือกให้เป็นคีปเปอร์ ปีนี้อิตาเลเซียครบรอบ 60 ปีในการดำเนินธุรกิจการเป็นผู้นำเข้าและจัดจำหน่ายสินค้าทั่วไทย ถือว่าเป็นจังหวะและโอกาสที่ดี และทำให้ได้รับโอกาสในการต่อยอดธุรกิจอย่างต่อเนื่อง”
บริษัท อิตาเลเซีย เทรดดิ้ง (ประเทศไทย) จำกัด เป็นผู้นำเข้าและจัดจำหน่ายสกอตช์ วิสกี้ หลายแบรนด์ทั้งซิง เกิ้ล มอลต์ และเบลนเดด มอลต์ เช่น แกรนท์ (Grant’s) เกลนฟีดดิช (Glenfiddich) มังกี้ โชลเดอร์ (Monkey Shoulder) และเดอะ บัลเวนี (The Balvenie) ซึ่งทั้งหมดอยู่ในเครือ ”วิลเลียม แกรนท์ แอนด์ ซันส์” (William Grant & Sons) ผู้ผลิตชื่อดังที่ได้รับรางวัลมากมาย
ล่าสุดได้รับคัดเลือกจากวิลเลียม แกรนท์ แอนด์ ซันส์ ให้เป็นผู้เปิด The Distillers Library เป็นห้องสมุดสะสมวิสกี้หายาก แห่งที่ 4 ของโลก ที่โครงการพิมาน 49 ด้วย
