มีท่านผู้อ่านที่เป็นแฟนคอลัมน์นี้มาตั้งแต่ยุคแรก ๆ ท่านหนึ่ง บอกมาว่าอยากจะให้นำเรื่องราว “ฉลาก” ของ ชาโต มูตง ร็อธส์ชิลด์ (Chateau Mouton Rothschild) มาอัพเดทสู่คนอ่านบ้าง ดังนั้นตอนนี้ขอเอาใจแฟนเก่าจัดให้ตามคำขอ
ในจำนวนไวน์ “5 เสือเมด็อก” (ชาโต ลาฟิต ร็อส์ชิลด์,ชาโต ลาตูร์,ชาโต มาร์โกซ์,ชาโต โอต์ บริอง) ตามบัญชีการจัดเกรด เมด็อก ปี 1855 (The Médoc Classification of 1855) แล้ว ชาโต มูตง ร็อธส์ชิลด์ เป็นที่กล่าวขวัญมากที่สุด โดยเฉพาะในเรื่องของการตลาดที่ไม่มีใครสู้ หนึ่งในจำนวนนั้นคือ “ฉลากไวน์” ที่เปลี่ยนไปทุกปีไม่ซ้ำกัน
ฉลากของ “ชาโต มูตง ร็อธชิลด์” เป็นเพียงแผ่นกระดาษบาง ๆ ปิดข้างขวด แต่แท้ที่จริงแล้วมีอะไรมากมายหลายอย่างเกินคำว่าฉลากข้างขวด และเรื่องราวต่อไปนี้เป็นเพียงเศษเสี้ยวเท่านั้น
เจ้าของไอเดียอันบันเจิดนี้ไม่ใช่ใครที่ไหนคือ “บาฮรง ฟิลิป เดอ ร็อธไชลด์” (Baron Philipe de Rothschild) เจ้าของนั่นเอง ที่เชิญศิลปินแขนงต่าง ๆ มาออกแบบฉลากตั้งแต่วินเทจ 1945 เป็นต้นมา มีศิลปินนานาชาติ มากหน้าหลายตา วนเวียนมาออกแบบฉลาก ในยุคแรก ๆ นั้น ที่สำคัญศิลปินเหล่านี้ไม่ได้เงินเป็นรางวัล สิ่งตอบแทนที่ได้คือไวน์วินเทจที่ตัวเองออกแบบ และวินเทจอื่นที่สามารถเลือกได้จากเซลลาร์ของชาโต มูตง เหนือสิ่งอื่นใดคือเกียรติและความภาคภูมิใจ ที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของหนึ่งในไวน์ที่ยิ่งใหญ่ของโลก
อย่างไรก็ตามมีเพียง 4 วินเทจเท่านั้นที่ไม่มีศิลปินออกแบบฉลากคือ
วินเทจ 1953 เป็นปีที่ฉลองครบรอบ 100 ปีที่ตระกูลร็อธไชลด์ได้เป็นเจ้าของชาโต มูตง ในปี 1853 จึงนำรูปของท่านบาฮรง นาธาเนียล เดอ ร็อธไชลด์ (Nathaniel de Rothschild de Rothschild) มาไว้บนฉลากเพื่อเชิดชูเกียรติและน้อมรำลึกถึงผู้ก่อตั้งชาโต
วินเทจ 1977 เป็นปีที่ Queen Elizabeth แห่งสหราชอาณาจักร เสด็จมาเยือนที่ชาโต มูตง อย่างเป็นทางการในเดือนเมษายน 1977 เป็นเวลา 3 วัน จึงได้นำสัญลักษณ์ของพระองค์ประดับไว้ที่ฉลากของไวน์ปี 1977 เพื่อเป็นการแสดงถึงการน้อมคารวะในวโรกาสที่ราชินีเสด็จมาเยือน
วินเทจ 2000 เป็นปีที่ยิ่งใหญ่ถือเป็นปีทองของไวน์ฝรั่งเศส เจ้าของชาโต มูตง จึงได้นำแกะมาทำเป็นฉลาก เพราะคำว่า Mouton ในภาษาฝรั่งเศสหมายถึงแกะ
วินเทจ 2003 เป็นวินเทจฉลอง 150 ปีที่ตระกูลร็อธไชลด์ได้ครอบครองชาโต มูตง ในปี 1853 จึงนำรูป Baron Nathaniel de Rothschild มาเป็นฉลาก นั่งเก้าอี้ที่ด้านหลังเป็นเอกสารแสดงสิทธิ์การได้ครอบครองชาโตแห่งนี้
ฉลากที่สร้างความฮือฮาปนความขบขันมากที่สุดคือวินเทจ “1993” เป็นฉลากที่ชาวโลกเมรัยอมตะและคนทั่วไป หัวเราะอย่างท้องขดท้องแข็งให้กับการกระทำที่ไร้สาระของหน่วยงานที่ควบคุมแอลกอฮอล์ ยาสูบ และอาวุธปืน (BATF) สหรัฐที่สั่งแบนที่ขายในสหรัฐ ซึ่งปรกติเป็นรูปสาวน้อยนอนทอดกายเปลือย แต่ฉลากที่ขายในสหรัฐเป็นฉลากไม่มีรูป ปล่อยว่าง ๆ แต่ข้อความอื่น ๆ มีครบ
ฉลากวินเทจ 1993 ออกแบบฉลากโดยบาลธัส (Balthus : 1908-2001) ศิลปินชาวฝรั่งเศสเชื้อสายโปแลนด์-รัสเซีย ซึ่งมีชื่อเต็ม ๆ ว่า เคาน์ บาลธาซาร์ โคลสซอว์สกี้ เดอ โรซา (Count Balthasar Klossowski de Rola) ผู้มีชื่อเสียงทางด้านวาดภาพนู้ดสาวเอ๊าะ ๆ ซึ่งเขาถนัดภาพประเภทนี้ จะให้เขาวาดเป็นสาวใส่เสื้อผ้ามิดชิมก็ผิดวิสัยของเขา !!
ฉลากที่กำลังเป็นที่ต้องการในช่าวง 1-2 ปีที่ผ่านมาคือวินเทจ ”2004” ฉลากเป็นฝีพระหัตถ์ของ พระเจ้าชาร์ลส์ที่ 3 เมื่อครั้งยังทรงดำรงพระอิสริยยศ เจ้าชายแห่งเวลส์ มกุฎราชกุมารอังกฤษ เป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 และ เจ้าชายฟิลิป ดยุกแห่งเอดินบะระ
เป็นภาพเขียนสีน้ำรูปต้นสน (Pine) ริมชายฝั่งโก๊ต ดาซูร์ (Cote d’Azur) หรือ เฟรนช์ริวีเอรา (French Riviera) เป็นชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ทางมุมตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศสรวมถึงโมนาโก ที่พระองค์เสด็จไปพักผ่อน
ปัจจุบันฉลากจริงถูกเก็บไว้ที่สถาบันประมูล Sotheby ในนิวยอร์ค เคียงข้าง อดีตศิลปินชื่อดังที่เคยออกแบบฉลากชาโต มูตง ร็อธชิลด์คือ Picasso, Chagall และ Andy Warhol
ฉลากวินเทจ “1987” เป็นวินเทจที่บาฮรง ฟิลิปป์ เดอ ร็อธส์ไชลด์ เจ้าของเสียชีวิต โดยอานส์ เออร์นี (Hans Erni) ศิลปินชาวสวิสเซอร์แลนด์ เป็นคนวาดหน้าของท่านบนฉลาก ข้าง ๆ มีกิ่งก้านองุ่นและลูกองุ่นเหมือนพวงหรีดไว้อาลัย ด้านล่างมีข้อความที่ลูกสาวคือบารอนเนส เขียนไว้อาลัยผู้เป็นพ่อ นับเป็นครั้งแรกที่สตรีได้เขียนข้อความบนฉลาก
หลังจากท่านบาฮรง ฟิลิปป์ เดอ ร็อธส์ไชลด์ เสียชีวิต ลูกสาวคือ ”บาฮรอเนสส์ ฟีลีปปีน เดอ ร็อธไชลด์” (Baroness Philippine de Rothschild) หนึ่งในตำนานหญิงเหล็กในวงการไวน์บอร์กโดซ์ ก็สานต่อภาระกิจของพ่อ และหลังจากบาฮรอเนสส์ เสียชีวิตในปี 2014 หน้าที่นี้ก็ตกอยู่ในความรับผิดชอบของ “ฌูเลียง เดอ บัวมาไชส์ เดอ ร็อธชิลด์” (Julien de Beaumarchais de Rothschild) ลูกชายคนสุดท้องของท่านบาฮรอเนสส์ และศิลปินที่ได้รับเกียรติออกแบบชาโต มูตง ฉลากแรกภายใต้การบริหารของเขาคือ “แกร์ฮาร์ด ริชเตอร์” (Gerhard Richter) ชาวเยอรมนี เป็นฉลากของวินเทจ 2015 ซึ่งเป็นหนึ่งในวินเทจคลาสสิค
สำหรับชาโต มูตง ร็อธชิลด์ (Château Mouton Rothschild) วินเทจล่าสุดที่กำลังอยู่ในท้องตลาดคือวินเทจ 2021 ฉลากเป็นผลงานการออกแบบของชิฮารุ ชิโอตะ (Chiharu Shiota) ศิลปินชาวญี่ปุ่นวัย 51 ปี ที่ไปอาศัยอยู่ในกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี มีชื่อว่า “Universe of Mouton” ออกแบบเป็นผู้ชาย 1 คนพร้อมเส้น 4 เส้นที่เชื่อมโยงไปยังลงรีสีแดงคล้าย ๆ ผลองุ่นเป็นตัวแทน 4 ฤดูที่มีผลถึงผลผลิตองุ่นในแต่ละปี ซึ่งเชื่อมโยงมายังอารมณ์ความรู้สึกของมนุษย์ด้วย .
…ชาโต มูตง ร็อธชิลด์ 2021 ได้คะแนน 96/100 จากการชิมล่วงหน้า (en primeur) และสถาบันประมูล Christie’s นำมาจัดเซตประมูลแบบออนไลน์ ไปเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม 2566 นี้ ประกอบด้วย ขวดธรรมดา 6 ขวด / ขวดแม็กนั่ม (Magnum) หรือ 1.5 ลิตร 3 ขวด / ขวดดับเบิ้ลแม็กนั่ม (Double Magnum) หรือ 3 ลิตร 1 ขวด /ขวดอิมพีเรียล (Imperial) หรือ 6 ลิตร 1 ขวด / ขวดเนบูคัดเนซซาร์ (Nebuchadnezzar) หรือ 15 ลิตร 1 ขวด ซึ่งวินเทจนี้ทำเพียงขวดเดียวเท่านั้น ผู้ชนะการประมูลนอกจากจะได้ไวน์ทั้งหมดแล้ว ยังจะได้เดินทางไปเยี่ยมเยียนชาโต มูตง ร็อธชิลด์ และร่วมงานเปิดตัวฉลากวินเทจ 2022 ในปีหน้าด้วย
หลายท่านอาจจะไม่ทราบว่าฉลาก ชาโต มูตง ร็อธส์ชิลด์ ก็มีความเกี่ยวข้องกับเมืองไทยคือวินเทจ “1994” เพราะบาฮรอเนสส์ ฟีลีปปีน เดอ ร็อธไชลด์ เดินทางมาเปิดตัวในเมืองไทยเป็นครั้งแรกของชาโต มูตง ร็อธส์ชิลด์ โดยจัดที่ร้าน Lyon สาขาเดอะ เพนนินซูลา ราชดำริ ซึ่งปัจจุบันเพนนินซูลา ได้ปิดตัวไปเมื่อต้นปี 2565 ที่ผ่านมา และกำลังถูกก่อสร้างเป็นโรงแรมและศูนย์การค้า
ตอนนั้นผู้นำเข้า ชาโต มูตง ร็อธส์ชิลด์ นอกจากนั้นยังการเปิดตัว เลอ เปติต์ มูตง ร็อธส์ชิลด์ 1994 (Le Petit Mouton Rothschild1994) ซึ่งเป็นไวน์ฉลากสองด้วย วินเทจ1994 ออกแบบฉลากโดย คาเรล แอพเพล (Karel Appel /1921 – 1972 ) ศิลปินชื่อก้องโลกชาวดัทช์ เป็นทั้งจิตรกรแนวเอ็กซ์เพรสชั่นนิสต์ (Expressionist) ภาพพิมพ์ ปฏิมากร ดีไซน์เนอร์ และนักเขียน เป็นศิลปินฮอลแลนด์คนแรกที่ได้วาดฉลากชาโต มูตง โดยวาดเป็นชนชาวพื้นเมืองกำลังเต้นรำอยู่รอบ ๆ ขวดไวน์
…วันนั้นผมได้รับเชิญไปร่วมงาน และเขียนลงในเซคชั่น “ศุกร์สำราญ” ซึ่งเป็น นสพ.ขนาดแทบลอยด์ แทรกใน นสพ.กรุงเทพธุรกิจ ทุกวันศุกร์ ตามรูปเป็นฉบับวันศุกร์ที่ 3 มกราคม 2540 หลังจากนั้นไม่กี่เดือนเศรษฐกิจไทยเกิดวิกฤติฟองสบู่แตก ธุรกิจหลาย ๆ อย่าง ได้รับผลกระทบ รวมทั้งธุรกิจไวน์ !
ทั้งหมดนั้นเป็นเพียงน้อยนิด เพราะ “ฉลาก” ของ “ชาโต มูตง ร็อธส์ชิลด์” ทุกอณูเนื้อเต็มไปด้วยเรื่องราวที่เล่าขานกันไม่รู้จบกระทั่งทุกวันนี้ !!
