ใครที่ไปสเปนแล้วสั่งอาร์โรส เนโกร (Arroz Negro) ข้าผัดสเปนสีดำ ๆ และฟีเดอั้ (Fideuà) ข้าวผัดสเปนที่เปลี่ยนจากข้าวมาเป็นเส้นปาสตาหัก ๆ เขาจะมีซอสรสชาติจัดจ้านถ้วยหนึ่งมาให้ด้วย นั่นเรียกว่า “อาลิโอลี” (Allioli) เป็นภาษาคาตาลัน ซึ่งแปลตรงตัวว่า กระเทียม เพราะส่วนผสมหลักคือกระเทียม นอกจากนั้นยังมีน้ำมันมะกอก และเติมเกลือนิดหน่อย ปัจจุบันมีการเติมไข่ลงไปด้วย หน้าตาจึงออกมาคล้าย ๆ มายองเนส (Mayonnaise) ซึ่งว่ากันว่าไม่ได้ทำง่าย ๆ ที่จะให้ส่วนผสมทุกอย่างลงตัวผสมผสานเป็นเนื้อเดียวกัน แต่ทำยากมาก ต้องเก่งมากถึงจะออกมาเป็นรูปเป็นร่างได้ ซอสนี้เดิมเสิร์ฟกับขนมปัง หลังจากนั้นจึงเสิร์ฟพร้อมซีฟู้ด เนื้อ และผักต่าง ๆ ที่สำคัญปัจจุบันมีขายในรูปแบบบรรจุขวด รวมทั้งสีสันเพิ่มเติมส่วนผสมต่าง ๆ ทำให้มีสีที่หลากหลาย
“อาลิโอลี” (Allioli) มีต้นกำเนิดในชุมชนชื่อ คาลาเบรีย (Calabria) ในบาเลนเซีย (València) ชายฝั่งทางตะวันออกของประเทศสเปน ต้นกำเนิดของปาเอลยา (Paella) หรือข้าวผัดสเปนนั่นเอง จากนั้นขยายไปในประเทศที่อยู่รอบ ๆ เมดิเตอร์เรเนียน ระหว่างอิตาลีกับสเปน โดยเฉพาะแคว้นคาตาโลเนีย (Catalonia)ที่มีบาร์เซโลนาเป็นเมืองหลวง และลิกูเรีย (Liguria)ของอิตาลี
