ย้อนไปในปี พ.ศ.2538 – 39 ยุคที่ไวน์กำลังเฟื่องฟูสุดขีดในเมืองไทย ก่อนฟองสบู่แตกในปี 2540 คนไทยได้ลิ้มรสไวน์จากประเทศเล็ก ๆ ในยุโรปตะวันออกหลายประเทศ ที่สำคัญก็คือรสชาติเมื่อเทียบกับราคาแล้วต้องบอกว่า….เริดสะแมนแตน
รุ่งเรืองขนาดไหนคิดดูก็แล้วกัน ไวน์ยี่ห้อเดียวกัน จากไร่เดียวกัน เรียกว่าทุกอย่างเหมือนกันหมด แต่มีคนนำเข้า 3 บริษัท ก็ยังขายได้เพราะราคาแค่ 300 กว่าบาท ช่วงนั้นไวน์ชิลียังเข้ามาเมืองไม่มาก ก็เลยขายดิบขายดี โดยเฉพาะพวกมือใหม่หัดดื่ม
ยี่ห้อหนึ่งที่ฮือฮามากในตอนนั้นคือไวน์ Yantra ตอนนั้นข่าวคาวของยันตระ จอมคนลวงโลกกำลังดัง ก็เลยอาศัยกระแสขายกันระเบิดเทิดเทิง จริง ๆ แล้ว Yantra เป็นชื่อหุบเขาและชื่อแม่น้ำในประเทศบัลแกเรีย เป็นเขตปลูกไวน์ขนาดเล็ก ถ้าเป็นช่วงนี้คงจะเป็นไวน์เณรดำ ขี่เครื่องบินเจ็ต
บัลแกเรีย (Bulgaria) เป็นอีกหนึ่งประเทศที่ปลูกองุ่นมานับพันปี ตั้งแต่ยุค Thracians ซึ่งมาตั้งถิ่นฐานริมแม่น้ำดานูบตั้งแต่ศตวรรษที่ 6 กระทั่งปัจจุบันเป็นผู้ผลิตไวน์รายใหญ่เคียงบ่าเคียงไหล่ ยักษ์ใหญ่อย่างฝรั่งเศส สเปน อิตาลี และกรีซ ไวน์บัลแกเรียที่คอไวน์ทั่วโลกรู้จักกันดีคือ Gumza, Dimiat, Pamid, Muscat, Misket, Mavrud และ Melnik
บัลแกเรียตั้งอยู่บนเนินสูงของแหลมบอลข่าน อากาศอบอุ่น แสงแดดดี มีฝนเฉลี่ย 47-95 เซนติเมตรต่อปี ไร่องุ่นอยู่ตามไหล่เขาซึ่งมีดินดำผสมดินน้ำตาล และบางส่วนเป็นดินทราย ภูมิประเทศยังอุดมไปด้วยป่าไม้ที่ให้ความชุ่มชื้นตลอดปี
นอกจากปลูกองุ่นทำไวน์แล้ว บัลแกเรียยังได้ชื่อว่าเป็น “ดินแดนแห่งดอกกุหลาบงดงาม” เนื่องจากเป็นแหล่งปลูกดอกกุหลาบนานาชนิด เพื่อผลิตเป็นน้ำมันดอกกุหลาบ (Rose Otto) ใช้เป็นหัวน้ำหอมและส่วนผสมเครื่องสำอางค์ใหญ่ติดอันดับ 1 ใน 4 ของโลก ทัวร์ทั่วโลกมักจะต้องจัดโปรแกรมไปดูไร่กุหลาบและโรงงาน ที่เมืองคาซานลัค (Kazanlak)
องุ่นแดงพันธุ์พื้นเมืองที่โดดเด่น ส่วนใหญ่เป็นองุ่นพันธุ์โบราณทั้งสิ้นคือ Gamza (Gumza) ซึ่งก็คือองุ่นกาดาร์กา (Kadarka) ที่ปลูกมากในฮังการีนั่นเอง,Mavrud,Pamid ,Melnik และ Rubin ที่ผสมสายพันธุ์มาจาก Nebbiolo และ Syrah เป็นต้น นอกจากนั้นยังมีการปลูกองุ่นพันธุ์แคลซสิค เช่น แมร์โลต์ และกาแบร์เนต์ โซวีญยอง
ส่วนองุ่นเขียวประกอบด้วย Rkatsiteli ซึ่งเมื่อทำไวน์แล้วจะให้แอซซิดสูง สไปซี และดอกไม้ ปลูกมากในจอร์เจียและรัสเซียด้วย นอกนั้นก็มี Red Misket องุ่นแดงที่ใช้ทำไวน์ขาว Temenuga และ Dimyat ส่วนองุ่นพันธุ์แคลซสิคที่ปลูก เช่น โซวีญยอง บลอง,ชาร์โดห์เนย์ และมุสแคท เป็นต้น
บัลแกเรียผลิตไวน์ได้ทั้งประเทศ (ยกเว้นทางภาคตะวันตกซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองหลวงชื่อโซเฟียแทบจะไม่มีไร่องุ่นเลย) และไม่มีชื่อเรียกเขตผลิตโดยเฉพาะ แต่จะเรียกเป็นแคว้นภาคใต้ แคว้นภาคเหนือ แคว้นภาคตะวันออก เป็นต้น
วันที่ 13 กรกฎาคม 1960 ซึ่งก็ตรงกับวันนี้หรือครบรอบ 53 ปีพอดี รัฐบาลบัลแกเรีย ประกาศแบ่งเขตผลิตไวน์ออกเป็น 5 เขตดังนี้
Danube River Plains (Northern Region)
เป็นเขตที่เก่งกาจในการทำไวน์ขาว อยู่ทางใต้ของแม่น้ำดานูบ (Danube) อากาศแบบคอนติเนนตัล ฤดูร้อนอากาศร้อนจัดและมีแดดตลอดทั้งปี องุ่นพันธุ์หลักคือ Muscat Ottonel, Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay, Aligoté, Pamidl และ Gamza
Black Sea Coastal (Eastern Region)
เป็นเขตที่ผลิตไวน์ 30% ของประเทศ สภาพอากาศค่อนข้างเย็น เหมาะกับการปลูกองุ่น ไวน์ขาวระดับคุณภาพเยี่ยม ผลิตที่นี่ (53% ) ไวน์ที่โดดเด่นจะทำจากองุ่น Dimyat, Riesling, Muscat Ottonel, Ugni blanc, Sauvignon blanc, Traminer และ Gewürztraminer.
Valley of the Roses (Sub-Balkan Region)
อยู่ทางใต้ของภูเขาบอลข่าน (Balkan Mountains) แบ่งเขตย่อยออกไปเป็นเขตตะวันออกและตะวันตก ผลิตไวน์ขาวจากองุ่น Muscatel, Riesling และ Rkatsiteli และไวน์แดงจาก Cabernet Sauvignon และ Merlot ส่วนใหญ่ผลิตไวน์ขาวดรายมากกว่าไวน์แดง โดยเฉพาะ Sungurlare Valley ผลิตไวน์แดงจากองุ่น Misket
Thracian Valley (Southern Region)
เป็นเขตที่ถนัดในการทำไวน์แดง เพราะมีสภาพอากาศแบบคอนติเนนตัล ประกอบกับดินที่เหมาะกับไวน์แดงในเขต Lowlands Upper Thrace และภูเขา Sakar และมีเทือกเขา Balkan ช่วยสกัดกั้นอากาศเย็นจากรัสเซีย ผลิตไวน์พื้นเมืองชื่อ Mavrud จากองุ่น Merlot, Cabernet Sauvignon, Muscatel และ Pamid
Struma River Valley (Southwestern Region)
เขตนี้ครอบคลุมพื้นที่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของบัลแกเรีย หุบเขาริมแม่น้ำ Struma ในเขตประวัติศาสตร์ Macedonia เป็นเขตเล็ก ๆ แต่สภาพอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน และดิน เหมาะสมกับการทำไวน์ โดยเฉพาะในสไตล์ Shiroka Melnishka Loza ซึ่งรสชาติหวานปานกลาง จากองุ่น Cabernet Sauvignon และ Merlot
เกรดไวน์บัลแกเรีย
บัลแกเรีย เพิ่งจะมีกฎหมายแบ่งเกรดไวน์อย่างเป็นทางการเมื่อปี 1978 ดังนี้
1.Standard Wines – ไวน์เกรดธรรมดา ๆ
2.High Quality Wines – ไวน์เกรดนี้โดยทั่วไปจะไม่ระบุแหล่งผลิต แต่ปิดฉลากขายด้วยยี่ห้อ
3.Special Wines – ประเภทสปาร์คกลิ้งและฟรุต ไวน์
4.High Quality wine – ไวน์คุณภาพสูงสามารถแบ่งเป็น 2 เกรดย่อยคือ
4.1.Vino ot Deklariran Geograski Origin หรือเกรดคุณภาพ (Quality Wines) หรือ Declared Geographical Origin ใช้คำย่อว่า DGO เทียบกับระดับ Crus ของฝรั่งเศสหรือ DOCG ของอิตาลี ไวน์เกรดนี้ต้องมาจาก 43 เขตควบคุม Declared Geographical Origin (DGO) จะไม่พิมพ์ในฉลาก แต่จะพิมพ์เขตผลิต เช่น ‘Russe Welshriesling’ (Russe เป็นชื่อแหล่งผลิต ที่อยู่ตอนเหนือของประเทศ เป็นที่รู้กันว่าเป็นเขต DGO)
4.2.Controliran เป็นเกรดที่เหนือกว่า DGO เทียบได้กับ AOC ของฝรั่งเศส ปัจจุบันมี 27 เขต ไวน์ที่ผลิตจากเขตนี้จะต้องมาจากองุ่นที่ปลูกในเขตที่กำหนดไว้เท่านั้น ในฉลากต้องระบุพันธุ์องุ่น และเขตผลิต ที่สำคัญต้องผ่านการชิมทดสอบแบบ Panel Tasting ซึ่งไวน์อาจจะได้รับรางวัลสามารถนำไปอ้างอิงหรือติดบนฉลากได้ด้วย และสามารถพิมพ์คำว่า ‘Controliran’ บนฉลากได้
ไวน์ DGO และ Controliran สามารถที่จะพิมพ์คำว่า Reserve บนฉลากได้แต่มีกฏว่า ไวน์ขาวต้องบ่มในถังโอคอย่างน้อย 2 ปี ส่วนไวน์แดงต้องบ่มในถังโอคอย่างน้อย 3 ปี
Country Wine
ไวน์ประเภทนี้ทำจากองุ่นมากกว่า 1 พันธุ์ ในสไตล์ดื่มง่ายๆ ขณะที่เป็นไวน์ใหม่ (Young Wine) เทียบกับฝรั่งเศสคือ Vins de Pays
บัลแกเรียเป็นประเทศที่งดงามน่าไปท่องเที่ยว ขณะเดียวกันไวน์ก็มีเสน่ห์และราคาไม่แพงเมื่อเทียบกับคุณภาพ เสียดายที่ห่างหายไปจากตลาดเมืองไทย.
