“ปรีโมซิค” ไวน์ดีแห่งฟรีอูลี

ไวน์อิตาลีกำเนิดมายาวนานกว่า 4,000 ปี เป็นการสืบทอดมาจากชาวโรมัน ซึ่งได้รับวัฒนธรรมในการปลูกองุ่นเพื่อทำไวน์มาจากกรีกอีกทอดหนึ่ง ชาวโรมันปลูกองุ่นครั้งแรกที่เกาะชิชิลี จากนั้นจึงขยับขยายขึ้นสู่แผ่นดินใหญ่ จากภาคใต้สู่ตอนกลางและภาคเหนือของประเทศอิตาลี
ชาวกรีกยุคโบราณเรียกดินแดนที่เป็นอิตาลีในปัจจุบันว่า “Oenotria” แปลว่า “The Domaine of Wine” เนื่องจากเป็นดินแดนที่เพียบพร้อมทั้งดินฟ้าอากาศ ที่เอื้ออำนวยต่อการปลูกองุ่นทำไวน์คุณภาพดี
หลังจากหมดยุคอีทรุสกัน (Etruscans) ที่เคยครอบครองดินแดนแห่งนี้แล้ว ชาวโรมันเป็นผู้สืบทอดและพัฒนากระบวนการผลิตไวน์รวมทั้งกระจายผลผลิตไปทั่วจักรวรรดิ โรมันเป็นผู้ที่มีบทบาทมากที่สุดในการผลิตไวน์ของอิตาลี ขณะที่พวกฟีนิเซียนส์ (Phoenicians) เป็นเสมือนผู้จัดจำหน่าย จากการนำไวน์ Oenotria ข้ามทะเลไอโอเนียน (Ionian) กระจายไปทั่วยุโรป
ในยุคกลางพระนิกายแคธอลิกมีบทบาทสำคัญในการทำไวน์ของอิตาลี ขณะที่กระบวนการผลิตไวน์ยุคใหม่ถูกนำมาใช้ในศตวรรษที่ 18-19 แต่ก็มีอุปสรรคที่ใหญ่หลวงนั่นคือถูกทำลายโดยฟีล็อกซีลา (Phylloxera) ในปลายศตวรรษที่ 19 พร้อม ๆ กับไร่องุ่นส่วนใหญ่ในยุโรป กระทั่งศตวรรษที่ 20 อิตาลีเริ่มได้ชื่อว่าผลิตไวน์มากที่สุด
ที่เมืองไทยคนรักไวน์อิตาเลียนไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง เมื่อโรงแรมเชอราตัน แกรนด์ สุขุมวิท, เอ ลักซ์ชัวรี คอลเล็คชั่น โฮเท็ล จัดเมนูสุดพิเศษจับคู่กับไวน์ ปรีโมซิค (Primosic) ไวน์ดีมีเรื่องเล่าแห่งแคว้นฟรีอูลี – เวเนเซีย ฌูเลีย ระหว่างวันที่ 20 – 26 พฤษภาคมนี้ ที่ห้องอาหารรอสซินีส์ขณะที่ “ปรีโม ซิค ไวน์ดินเนอร์” จะจัดขึ้นในวันเสาร์ที่ 25 พฤษภาคมนี้ เท่านั้น รังสรรค์เมนูโดยเชฟเกตาโน พาลุมโบ เชฟใหญ่ของโรงแรมฯ
แคว้นฟรีอูลี – เวเนเซีย ฌูเลีย (Friuli – Venezia Gliulia) หรือ FVG หรือ Friuli Wine เป็น 1 ใน 20 เขตผลิตไวน์ของอิตาลี อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ ประการสำคัญมีส่วนหนึ่งที่ติดกับทะเลอะเดรียติก (Adriatic) ทำให้เกิดสภาพอากาศจำเพาะเรียกว่า Adriatic Air ไวน์จึงมีลักษณะจำเพาะ นับเป็นเขตผลิตไวน์ 1 ใน 5 ของอิตาลีที่มีดินฟ้าอากาศพิเศษแบบนี้ ประกอบกับทิศเหนือติดออสเตรีย และทิศตะวันออกติดสโลวีเนีย ทิศตะวันตกติดกับแคว้นเวเนโต ทำให้ไวน์ของ FVG เสมือนผสมผสานวัฒนธรรมที่แตกต่างจากเขตอื่น ๆ ของอิตาลี
ผู้เชี่ยวชาญไวน์ของโลกบอกว่าเมื่อพูดถึงไวน์แดงของอิตาลี ผู้คนส่วนใหญ่จะนึกถึงเพียดมอนต์ (Piedmont ) และทัสคานี (Tuscany) แต่ถ้าเป็นไวน์ขาวแล้ว แม้จะเป็นเขตเล็ก ๆ แต่ฟรีอูลี – เวเนเซีย ฌูเลีย สามารถทำไวน์ขาวได้คุณภาพคลาสสิค ระดับโลก
ฟรีอูลี – เวเนเซีย ฌูเลีย ประกอบด้วย 4 DOCG 3 (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) คือ Ramandolo (Bianco) และ Colli Orientali del Friuli (Passito) และ 12 DOC (Denominazione di Origine Controllata) ซึ่งไวน์ประมาณ 62 % ผลิตจากพื้นที่ DOC เช่น Colli Orientali del Friuli, Friuli Aquileia, Collio Goriziano (Collio) และ Lison – Pramaggiore นอกจากนั้นยังมี 3 IGT (Indicazione Geografica Tipica) คือ Alto Livenza, delle Venezie and Venezia Giulia มีพื้นที่ปลูกองุ่นรวม 18,704 เฮกแตร์ หรือ 46,218 เอเคอร์ ผลผลิตปีละ 1,018,000 เฮกโตลิตร เป็นไวน์ขาว 52% ไวน์แดง 48%
เขตผลิตไวน์สำคัญ ๆ ของ ฟรีอูลี – เวเนเซีย ฌูเลีย ประกอบด้วย 4 เขตคือ Friuli Grave ,Colli Orientali del Friuli,Collio และ Carso แต่ที่จะกล่าวถึงคือเขตคอลลีโอ (Collio) ซึ่งเป็นที่ตั้งของไวน์ที่ถูกนำมาจับคู่กับอาหารในครั้งคือคือ “ปรีโมซิค” (Primosic) ที่มีพรมแดนด้านตะวันออกเกือบทั้งหมดติดกับประเทศสโลวีเนีย เป็นเขตอากาศเย็นผลิตไวน์ขาวที่ดีมาก โดยเฉพาะชาร์โดเนย์ (Chardonnay) และปีโนต์ กรีโจ (Pinot Grigio) รองลงไปคือโซวีญยง บลัง (Sauvignon Blanc)
ครอบครัว “ปรีโมซิค” (Primosic) เป็นหนึ่งในผู้ผลิตที่มีชื่อเสียง ฟรีอูลี – เวเนเซีย ฌูเลีย ผลิตไวน์มาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 ปัจจุบันครอบครัวนี้ได้ปลูกองุ่นทั้งพันธุ์พื้นเมืองและสายพันธุ์คลาสสิคของยุโรปเพื่อผลิตไวน์ที่แสดงให้เห็นถึงความสมบูรณ์ของเมืองคอลลิโอ (Collio) ที่สำคัญยังคงประเพณีดั้งเดิมของครอบครัวไว้อย่างเหนียวแน่น โดยคนที่เดินทางมานำเสนอเครื่องราวของไวน์ในครั้งนี้คือมาร์โก ปรีโมซิค (Marko Primosic) ซึ่งทำหน้าที่เป็นไวน์เมกเกอร์และการตลาดด้วย ประกอบด้วยไวน์ดังนี้
ปรีโมซิค มูร์โน ปีโนต์ กรีโจ คอลลิโอ ฟรีอูลี เวเนเซีย ฌูเลีย 2016 (Primosic Murno Pinot Grigio Collio Friuli Venezia Giulia 2016) : เป็น DOC Collio ทำจากปีโนต์ กรีโจ 100% จากไร่ที่แตร์รัวร์ที่เรียกว่า ปอนโซ (Ponca) ที่ดินประกอบด้วย มาร์ล หินทราย ดินเหนียว และมวลสารที่เป็นออร์แกนิค เป็นต้น หมักในถังสแตนเลส และถังโอคขนาด 1,500 ลิตร…สีเหลืองทองอ่อน ๆ หอมกลิ่นผลไม้ เช่น แอปริคอต กูสเบอร์รี แอสปารากัส อัลมอนด์ ฮาเซลนัท เฮิร์บสด ๆ สาหร่ายทะเล มิเนอรัล ไอโอดีน แอซสิดกำลังพอดี จบยาวด้วยผลไม้ มิเนอรัล และเฮิร์บเขียว ๆ
ปรีโมซิค รีฟอสโก ฟรีอูลี เวเนเซีย ฌูเลีย 2015 (Primosic Refosco Friuli Venezia Giulia 2015) : ไวน์แดงจากเขตควบคุม IGP Venezia Giulia ทำจากองุ่นรีฟอสโก (Refosco) 100% องุ่นแดงเปลือกหนาสายพันธุ์โบราณที่นิยมปลูกในฟรีอูลีฯ,ประเทศสโลวีเนียและโครเอเชีย เป็นต้น ผลิตในสไตล์ดั้งเดิมหรือสไตล์ลูกทุ่งที่เกษตรกรนิยมทำกันมาหลายร้อยปีมาแล้ว สีแดงโกเมนสดใส หอมกลิ่นผลไม้เปลือกดำสุก ๆ เช่น แบล็คเบอร์รี แบล็คเชอร์รี และมัลเบอร์รี สไปซี ดอกไวโอเลต มิเนอรัล เฮิร์บแห้ง ๆ แทนนินปานกลางและหอมหวาน แอซสิดกำลังอร่อย จบด้วยผลไม้สุกและมิเนอรัล
ปรีโมซิค มูร์โน แมร์โลต์ คอลลิโอ ฟรีอูลี เวเนเซีย ฌูเลีย 2012 (Primosic Murno Merlot Collio Friuli-Venezia Giulia 2012) : ทำจากแมร์โลต์ 100% จากไร่เดียวคือมูร์โน เป็น DOC Collio และเป็นแมร์โลต์สไตล์อากาศเย็น ที่ดื่มง่าย ๆ แต่ได้อรรถรส หมักแบบมาโลแล็คติก (Malolactic) จากนั้นบ่มในถังสลาโวเนียน โอค (Slavonian Oak) ขนาด 700 ลิตรเป็นเวลา 21 เดือน และบ่มในขวดอีกระยะหนึ่ง สีแดงเข้ม หอมผลไม้สุก เช่น เบอร์รี เชอร์รี แบล็คเคอร์แรนท์ พรุน กรีนเปปเปอร์ ดอกกุหลาบแห้งๆ สไปซี่เฮิร์บ แทนนินนุ่มนวล แอซสิดรับและส่งเสริมผลไม้ได้ดี จบยาวด้วยผลไม้สุก และเฮิร์บชุ่ม ๆ คอ เป็นไวน์ที่ออกจะคล้าย ๆ ไวน์ฝรั่งเศสที่ใช้แมร์โลตเป็นส่วนผสม โดยเฉพาะ ต.แซงต์ ฌูเลียน ในบอร์กโดซ์
ปรีโมซิค รีบอลลา ดี ออสลาเวีย รีแซร์บา คอลลีโอ ฟรีอูลี เวเนเซีย ฌูเลีย 2012 : (Primosic Ribolla di Oslavia Riserva, Collio Friuli-Venezia Giulia 2012) : ตัวนี้เป็นออร์เรนจ์ ไวน์ (Orange Wine) ทำจากรีบอลลา เกียญา (Ribolla Gialla) องุ่นเขียวพันธุ์พื้นเมือง 100% หมักผสมผสานกันในถังโอคขนาด 500-600 ลิตร และ 1,500 ลิตรจากนั้นบ่มพร้อมกากยีสต์ 24 เดือน สุดท้ายบรรจุขวดแล้วบ่มในขวดอีก 12 เดือน…สีเหลืองค่อนข้างเข้ม หอมคล้ายๆ เปลือกส้ม ซีทรัส ยีสต์ แอปปิคอต ดอกอะเคเซีย มิเนอรัล ฮาเซนัท เฮิร์บแห้ง ๆ แอซสิดค่อนข้างสูง ทำให้ดื่มแล้วสดชื่น จบยาวด้วยผลไม้ ยีสต์
นั่นคือส่วนหนึ่งของไวน์ “ปรีโมซิค”